Khi theo dõi các diễn đàn của người Việt ở Nhật, mình thấy một vấn đề mà nhiều bố mẹ lo lắng là con chậm nói và nhiều người băn khoăn không biết nên dạy con nói như thế nào. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ kinh nghiệm của mình trong việc phát triển khả năng ngôn ngữ (cụ thể là tiếng Việt) cho con khi sống ở Nhật và những cách mình đã áp dụng để dạy con nói, giúp con biết nói sớm, nói sõi và hoạt ngôn nhé.
Có rất nhiều bài viết và tài liệu chia sẻ về vấn đề phát triển khả năng ngôn ngữ cho con khi sống ở nước ngoài nhưng thực sự là khi sắp có con, mình rất hoang mang. Có quá nhiều thông tin, phương pháp, công cụ để tham khảo nhưng vì quá nhiều nên thành ra không biết bắt đầu từ đâu, áp dụng cách nào là tốt. Rồi mình cứ vừa làm vừa điều chỉnh và tham khảo thêm kinh nghiệm những người đi trước. Cho đến khi mình đọc được cuốn sách “Einstein never used flashcards” (Anhxtanh chưa từng sử dụng thẻ flashcard) và thấy tâm đắc với những quan điểm của tác giả trong việc phát triển trí tuệ và khả năng ngôn ngữ cho con thì mình vững tin và nhất quán hơn với phương pháp của mình. Mình xin tổng kết lại một số cách mà mình đã áp dụng và thấy hiệu quả trong việc dạy con học nói và phát triển ngôn ngữ, cụ thể là tiếng Việt.
① Nói chuyện thật nhiều với con
Cách đơn giản và cũng hiệu quả nhất trong việc dạy con nói chính là việc thường xuyên nói chuyện với con. Mình tin rằng việc bố mẹ trực tiếp nói chuyện nhiều với con có tác dụng tốt hơn so với việc dạy con nói qua thẻ, ipad, điện thoại v.v
Mình bắt đầu nói chuyện với con thường xuyên từ khi con mới sinh ra. Khi con còn bé và chưa phản ứng lại, thì gần như là mình tự nói chuyện một mình. Các bạn ở Nhật sẽ hiểu việc lúc nào cũng chỉ có 2 mẹ con ở nhà với nhau chứ không đông vui như ở Việt Nam, thì việc dạy nói cho con cũng khó hơn và đòi hỏi bố mẹ nỗ lực nhiều hơn.
Bất cứ khi làm việc gì đó, mình cũng nói to lên và miêu tả việc mình làm để cho con nghe thấy. Việc cứ nói liên tục một mình trong khi con chưa phản ứng gì dễ khiển bạn nhàm chán, nhưng thực ra những gì mình nói con đều nghe và thẩm thấu hết đấy. Đến một thời gian nào đó, con sẽ bật ra những từ và câu mà mẹ đã từng nói, nên các mẹ cứ kiên trì thực hiện nhé. Mình ví dụ một số chuyện mình nói khi chỉ có 2 mẹ con ở nhà.
(1) Khi đi tắm:
“Mẹ con mình đi tắm nào. Tắm trong chậu có bạn voi này. Voi ơi, N vào tắm cùng nhé. Cho nước vào chân này, tay này … Bây giờ thoa sữa tắm nhé, con thấy bọt bông hết lên này …“
“Tắm xong rồi, giờ mẹ con mình đổ nước trong chậu ra nhé. Nước đang chảy xuống cống rồi kìa” (Mình cứ nói câu này cho đến khi 1 tuổi rưỡi, con mình tự nhiên nói “Nước chảy xuống cống” trong khi tắm.)
(2) Khi ăn:
“N ơi, xem hôm nay có món gì nào? Khoai lang với bí đỏ này. Khoai thì màu vàng còn bí đỏ màu cam nhé. Để xem hôm nay N ăn được mấy thìa nào, có ăn hết sạch không nào…“
(3) Khi chơi đồ chơi
“N ơi nhìn này, cái xúc xắc này có nhiều hình không? Có cái nhà màu tím này, hình trái tim màu đỏ này, còn có cả ô tô màu xanh nữa. Sao nó lại đu đưa được thế nhỉ? Còn phát ra tiếng hay ghê …“
